رقابت ایران و سیرالئون
اخیرا ارزش پول ملی ایران در تبدیل به دلار، از تمام پول‌های جهان کمتر شد؛ حتی از سیرالئون!
چند سوال برام مطرح شد:
- اگر یه کسب‌وکار داشته باشم، در ایران توسعه میدم یا در سیرالئون؟
- اگه بخوام پول پس‌انداز کنم، تومن نگه می‌دارم یا پول سیرالئون؟
- با معادل ریالی یکسان، الان در سیرالئون برام کار پیدا بشه میرم؟
حالا سیرالئون نه؛ جاش بذارین پاکستان. پاکستان هم نه؛ ترکیه. باز هم جواب دادن به این سوال‌ها راحت نیست:
تا چه کاری باشه، چقدر پس‌انداز باشه، چه شغلی باشه…
تا شما کی باشین؟
- اگه ارزش پول انقدر داره پایین میره، چرا همه ملت یک‌نوا سعی نمی‌کنن بالا بره؟
- اصلا چرا پایین اومده؟
- اومدیم یکی هیچ وقت در زندگیش مستقیما با دلار سروکار نداشته باشه، ولی مقادیر زیادی از پول ایران داشته باشه. ارزش دلار براش چقدره؟
سهم بازار از بازار ریال
فرض کنین شما شاه اتیوپی باشین که البته الان پولش از ریال گرون‌تره. اقتصاد خوبی ندارین، ولی سهم زیادی ازش دارین… به همین ترتیب وقتی تقاضا برای ریال کم بشه و شما همه ریال‌ها رو به قیمت ارزون بخرین، اون‌وقت با سهمی که از بازار ریال به‌دست آوردین، خیلی کارها میشه کرد.
برعکسش هم هست. الان گرون‌ترین پول جهان کدومه؟ فرض کنین شما یک واحد هم ازش ندارین…
میزان تقاضای پول چین و هند
در ادبیات عمومی اقتصاد، مولفه‌های ارزش پول ملی به پشتوانه پول و خزائن حکومت مربوطه. ولی فکر می‌کنم پول‌های مجازی نشون دادن که این مولفه اصلی نیست.
چین و هند هرکدوم بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارن و حدود یک‌سوم جمعیت جهان مستقیما از واحد پول چین و هند استفاده می‌کنن. اگر پولشون نسبت به دلار ضعیف یا قوی بشه، باز هم یک‌سوم جهان از همون واحدهای پول استفاده می‌کنن.
مسلما یکی از مولفه‌های ارزش‌مندی پول – مثل هر چیز دیگری – میزان تقاضاشه.
ارزش بیت کوین !
پول‌های الکترونیکی نظیر بیت کوین پشتوانه حکومتی ندارن – یا لااقل به نظر می‌رسه ندارن. افزایش قیمتشون در مقایسه با دلار هم در اثر تقاضا پیش اومد. حالا ارزش بیت کوین چقدره؟
سوال: برای کی؟
توضیح: من آشنایی با بیت کوین ندارم و پولی که پشتوانه رسمی نداره رو توصیه نمی‌کنم.
امکان معامله یک پول
پول‌های الکترونیکی فقط بین دارندگان و یا متقاضیانشون ممکنه ارزشمند باشن. چون شما عملا نمی‌تونین به بانک مراجعه کنین و به صورت رسمی و قانونی بیت کوین بخرین. فعلا با بیت کوین حتی نمی‌تونین تاکسی سوار بشین.
به همین ترتیب فکر کنین با پول یک کشوری – که فرقی هم نمی‌کنه چه کشوری باشه، چون پول همه کشورها از ریال ایران گرون‌تره – بخواین بستنی بخرین. اگر فروشنده ندونه پولی که از شما می‌خره رو بعدا چجوری می‌تونه تبدیل کنه به واحدی که برای خودش ارزشمنده، اسکناس‌های شما براش با کاغذرنگی فرقی پیدا نمی‌کنه!
موضوع مرتبط: لایک و علیک لایک! و مخترع لایک که از اختراعش پشیمونه!
کاهش ارزش پول ملی
وقتی خود دولت هم در توضیح مشکلاتش بیان می‌کنه که فلان مقدار دلار بلوکه شده، نشون میده که در خارج از کشور، ریال کاری ازش بر نمیاد.
این که قیمت هرچیزی در بازار ایران با نوسان دلار بالا و پایین بشه، اعتبار ریال رو پایین میاره. یعنی کمتر چیزی در بازار ما هست که ارزشش با ریال سنجیده بشه. پس عملا تقاضا برای ریال حتی در داخل کشور هم کاهش پیدا می‌کنه.
افزایش ارزش پول ملی با حذف ۴ صفر
اگه معیار ارزش پول، مقایسه با دلار باشه، با حذف ۴ صفر از جلوی پول ایران، وضعیتمون در جدول خیلی بهتر میشه و رقبا رو یکی پس از دیگری پشت سر می‌ذاریم!
جمع‌بندی
پول هم ارزشش مثل اسلحه است: بستگی داره دست کی باشه.
نوشته مرتبط: نظریه بازی شاهین و قمری در حضور تماشاچی
برای آشنایی بیشتر با سازوکار اقتصاد رفتاری، پیشنهاد می‌کنم مطالب مرتبط با کاربرد نظریه بازی را بیشتر بخونین.