برای چه کسی اتاق خود رو توصیف کنید
اتاق خواب یا اتاق کار، محل کار، یا یک جایی که هر روز باهاش سر و کار دارین رو درنظربگیرین… حالا همون اتاق رو برای کسی که ندیده توصیف کنین.
اول توضیح می‌دین که مثلا یک فیل در اون جا میشه یا اول میگین که یه گلدون زیبا کنار پنجره دارین؟
واضحه که برای آدم‌های مختلف، ممکنه جزئیاتی که بگین فرق کنه. درسته؟
برای کشیدن نقشه معماری اتاق خود رو توصیف کنید
برای کشیدن نقشه اتاق، قاعدتا باید بگین که اتاق چه شکل هندسی داره: مستطیل، مربع، ذوزنقه، شکل L … بعد بگین چند تا در و پنجره داره و هر کدوم نسبت به هم کجا قرار گرفتند… چندتا میز و صندلی و اشیاء جاگیر در اون هست و هر کدوم کجای اون در و دیوارها قرار داده شدند… برای کشیدن نقشه اتاق، با توصیف گلدون زیبایی که گوشه اتاق گذاشتین، شروع نمی‌کنین. چون در این صورت، باز هم سوال نقشه‌کش این خواهد بود که این گلدون و میزش رو کجای اتاق گذاشتین؟ چون اون می‌خواد نقشه بکشه و باید اول بدونه اتاقی که توصیف می‌کنین اول چه شکلیه…
برای دعوت از یک مهمان ویژه اتاق خود رو توصیف کنید
حالا فرض کنین که می‌خواین تصمیم بگیرین یک مهمان ویژه رو به دفتر کار خودتون دعوت کنین.
دیگه اینکه چندتا پنجره و در داره خیلی مهم نیست و اون گلدون و فضای نشستن و نور و میز پذیرایی و… اهمیت بیشتری پیدا می‌کنه.
وقتی دسترسی به نفر بعدی نداری…
خیلی واضحه که اگر بدونین قراره گزارش رو برای چه نوع مخاطبی بنویسین،
- ساختار گزارش،
- نوع رسانه، مثلا متن یا عکس یا حتی ویدئویی بودن گزارش،
- لحن و انتخاب کلمات،
- مقدمه‌چینی یا رفتن سر اصل مطلب
و خیلی مسائل دیگه می‌تونه باعث بشه که انواع گزارش‌ها رو تهیه کنین.
دکتر زاویه در درس مطالعات تطبیقی هنر، این تمرین رو به ما یاد داد و کاری ندارم که این تمرین چقدر به درس مطالعات تطبیقی ربط داشت. ایشون یک روز از ما خواست که اتاق کار یا اتاق خوابمون رو توصیف کنیم. تاکید هم کرد که باید حتما جایی باشه که هر روز می‌بینیمش و به جزئیاتش کاملا مسلط هستیم… هفته بعد، توصیف مکتوب هر کدوم از ما رو داد به یه نفر دیگه تا بخونه. یه نفر سوم هم رفت پای تخته تا پلان هوایی چیزی که داره خونده میشه رو بکشه. در حین کشیدن پلان هم تاکید کرد که صاحب اتاق، هیچ توضیحی اضافه نکنه…
جالب اینجا بود که ما در طی هفته می‌دونستیم قراره چه فرایندی طی بشه و می‌دونستیم که وقتی توصیف اتاق رو ارائه می‌کنیم، نمی‌تونیم مثل ملانصرالدین دنبال نوشته‌مون راه بیفتیم و توضیح اضافه کنیم… ولی درک این فرایند و تشخیص اینکه از توصیف ما چه برداشتی خواهد شد، کار ساده‌ای نبود.
در این تمرین، تمام نکته این بود که از ابتدا درک کنیم نفر بعدی از ذهنیت و تجسم ما نسبت به اتاقمون خبر نداره… بنابراین باید طوری بهش اطلاعات بدهیم که کمترین ابهام رو براش پیش بیاریم.
کاربرد این تمرین در تحقیقات میدانی
حالا فرض کنین برای تحقیقات میدانی قراره به یه شهرستان دور سفر کنین و رفتن به اونجا هزینه قابل توجهی داره. یا فرض کنین در جایی باید تحقیق کنید که فقط یک بار شما رو راه میدن…
- در این حالت مجبورین در طی فرایند تحقیق میدانی، طوری محیط رو اسکن کنین که هیچ چیزی از قلم نیفته.
- در عین حال، تمرین توصیف اتاق خود، به شما کمک می‌کنه در فرصت کمی که دارین، اطلاعات غیراساسی رو فیلتر کنین و مولفه‌های اصلی رو خیلی سریع در محیط شناسایی کنین.
- ضمنا این تکنیک کمک می‌کنه با دقت بیشتری تصمیم بگیرین که چه موقع به میزان کافی اطلاعات جمع‌آوری کردین. کی؟ زمانی که گزارش شما در غیاب شما بدون ابهام فهمیده بشه.
تهیه فرمت گزارش، پیش از مطالعات میدانی
اگر قبل از اینکه وارد تحقیقات میدانی بشیم، فهرست مطالب و سرفصل‌های اصلی گزارشی که می‌خوایم تهیه کنیم رو به طور دقیق مشخص کرده باشیم، با سرعت و دقت بیشتری می‌تونیم فرایند تحقیق رو پیش ببریم؛ خصوصا وقتی که تحقیقات میدانی در پیش داشته باشیم و بودجه و زمان، محدود باشه.
این رویکرد شاید با مطلبی که درباره بررسی نشانک ضعیف نوشتم به نظر برسه که متناقضه، ولی نباید فراموش کنیم که معمولا تحقیقات میدانی برای شناسایی وضعیت موجود انجام میشه و وضع موجود معمولا از روندهای اصلی و رویدادهای موثر گذشته شکل گرفته. ضمن اینکه یکی از سرفصل‌های تحقیق، می‌تونه همین باشه که چه نشانک‌های ضعیفی از تغییر روند در محیط مشاهده میشه… بنابراین همه چیز بستگی به این داره که از ابتدا تحقیق بابت رسیدن به چه پاسخ‌هایی صورت می‌گیره.